در این بخش از مقالات روانشناسی سایت میلورن, تکنیک ها و روش های کاهش استرس امتحان در کودکان قرار داده شده است.
استرس و اضطراب یکی از احساساتی است که در شرایط حساس, مانند امتحانات یا سایر موقعیت های مشابه, به سراغ انسان ها می آید.
این مورد در کودکان و دانش آموزان به مراتب بیشتر است.
به دلیل اینکه مهمترین مسئولیت کودکان و نوجوانان درس خواندن است و والدین دائما روی این موضوع تاکید می کنند, بنابراین استرس دانش آموزان به مراتب بیشتر است.
همچنین با توجه به اینکه میزان فعالیت و درس خواندن آنها بر اساس نمرات امتحانی محاسبه می شود, بنابراین امتحانات, تبدیل به کابوسی بزرگ برای بعضی از دانش آموزان شده اند.
به طور کلی استرس امتحان در دانش آموزان و دانشجوها یک موضوع طبیعی است.
استرس و اضطراب اگر در حد معمولی باشد به دانش آموزان در تقویت تمرکز کمک خواهد کرد.
این مقدار از استرس نوعی هورمون به نام آدرنالین را در بدن انسان ها تولید می کند که این, گاهی اوقات مفید هم هست.
همانطورکه گفته شد ,استرس و اضطراب معمولی , به هوشیاری در موقعیت های محتلف و آمادگی بیشتر جسم و روان در شرایط مشابه کمک می کند.
اما استرس بیش از حد برای سلامت جسم و روان مضر است و کل سیستم بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.
همچنین باعث می شود تا دانش آموزان نتوانند تمرکز کنند و به صورت مفید, دروس خود را مطالعه کنند.
علائم فیزیکی, رفتاری, شناختی و عاطفی اضطراب و استرس
فیزیک یا جسمانی
عرق کردن، لرزش، ضربان قلب تند و نامنظم، خشکی دهان، غش و حالت تهوع از عوامل فیزیکی استرس می باشد.
گاهی اوقات ممکن است این علائم شبیه یک دلشوره ساده باشد اما ممکن است علائم جدی‌تری از ناراحتی‌های جسمی مانند تهوع، اسهال یا استفراغ نیز ایجاد کند.
استرس و اضطرب باعث می شود تا برخی عادت های نامناسب مانند جویدن ناخن و دندان قروچه به صورت نا خود آگاه به وجود بیایند.
علائم عاطفی یا روحی روانی
افسردگی، کمبود اعتمادبه‌نفس، خشم و احساس ناامیدی از شایع ترین نشانه ها هستند.
احساس گیجی هم , می تواند یکی از این علائم و نشانه ها باشد.
علائم رفتاری
بدخلقی نیز می تواند یکی دیگر از این علائم باشد.
استرس ممکن است گاهی موجب شود تا دانش آموزان , با دوستان خود قطع رابطه کنند.
مشکلاتی مانند عدم تصمیم گیری درست, بی انگیزگی, اختلالات خواب نیز نشانه ها و علائم استرس هستند.
گاهی ممکن است استرس و اضطراب دانش آموزان را به قدری اذیت کند که در جلسه امتحان شرک نکنند یا حتی ترک تحصیل کنند.
در چنین شرایطی بهتر است از یک روانشناس و مشاور کمک بگیرید.
علل به وجود آمدن استرس و اضطراب قبل از امتحان
ترس از شکست
برای کاهش استرس امتحان در کودکان, باید از دلایل آن آگاه باشیم, یکی از این دلایل می تواند ترس و نگرانی از شکست در امتحان باشد.
اگر والدین به بچه هایشان یاد دهند که ارزش خود را با نمرات آزمون‌ها و امتحانات زندگی خود وابسته بدانند و ارزیابی کنند، فشاری که به کودک وارد می‌کنند, می‌تواند باعث اضطراب شدید در امتحان شود.
. همچنین این بچه ها در زندگی معمولی و حتی در آینده نیز به مشکل بر خواهند خورد.
عدم آمادگی کافی
عدم آمادگی کافی یا عدم آگاهی از تکنیک‌ها یا روش‌های مطالعه نیز یکی از این موارد می باشد.
اگر مطالعه خوب و مفید نداشته باشند و یا کامل نخوانده باشند, این استرس و اضطراب چند برابر خواهد شد.
بنابراین باید طبق برنامه ریزی پیش بروید و کودکان را به پیروی از این برنامه ترغیب و تشویق کنید.
تجربیات منفی گذشته از امتحانات
اگر دانش آموزی قبلا عملکرد ضعیف و یک تجربه بدی از یک امتحان داشته باشد و نتایج ضعیفی گرفته باشد, این تجربه در هر امتحان به یادش خواهد افتاد و تکرار خواهد شد.
در نتیجه ممکن است استرس و اضطراب آنها را در هر امتحان, بیشتر هم شود.
افکار منفی مانند: کنترل خود را از دست خواهم داد,نمی‌توانم این کار را انجام دهم یا من قرار است شکست بخورم به ذهنشان خواهد آمد.
این مورد نیز با رعایت تکنیک ها و روش هایی که در ادامه مقاله قرار داده شده است, قابل حل است.
انتظارات و توقعات
انتظاراتی که از دانش‌آموزان و دانشجویان از طرف مدرسه، والدین، دانشگاه و جامعه وجود دارد، یکی از عوامل ذهنی اصلی استرس می باشد.
به عنوان مثال ,اگر دانش‌آموزی به این باور رسیده باشد که در یک امتحان ضعیف عمل می‌کند، احتمال اینکه قبل و در حین امتحان مضطرب شود بسیار بیشتر است.
همچنین فشار و ایجاد روحیه کمالگرایی در دانش آموز که حتما باید 20 بگیری یا اگه نمره کمی بگیری فلان چیز رو برات نمیخرم, توسط والدین نیز, نقش مهمی در این استرس ها دارد.
مسائل و مشکلات مالی خانوادگی
مسائل مالی همواره نقش مهمی در بیشتر ابعاد زندگی دارند.
به عنوان مثال, اگر دوره یا کلاسی هزینه بالایی داشته باشد و دانش آموزی در آن شر کت کرده باشد, این استرس درون او به وجود خواهد آمد که," اگه نمره کمی بگیرم, اگه نتونم قبول بشم , از طرف خانواده سرزنش میشم, کلی هزینه بابت این دوره خرج شده , اگه نتونم چی؟"
همه این موارد تشدید کننده استرس و اضطراب هستند.
روش های مختلف حل یا کاهش استرس امتحان در کودکان
همانطورکه گفته شد, بسیاری از دانش آموزان قبل از هر آزمون یا امتحان، کمی نگرانی و استرس دارند.
این استرس تا حدی می‌تواند انگیزه و محرک آنها برای تلاش کردن باشد تا بهترین نتیجه را بگیرند.
اما زمانی که این اضطراب از حد معمول عبور کند ,می‌تواند در عملکرد آنها برای امتحان اختلال ایجاد کند.
همچنین مانع از این شود که در آزمون خود نتیجه‌ای که لایق آن هستند را بگیرند.
استرس و اضطراب , چیزی نیست که یک روزه یا یک شبه از بین برود.
بلکه باید یاد بگیرید تا آن را مدیریت کنید و به فرزندان خود نیز منتقل کنید.
فضا و محیط مطالعه
یکی از مهمترین عوامل در کاهش استرس, فضا و محیط مطالعه است.
سعی کنید همیشه در چنین مواقعی محیط اطراف خانه را ساکت و بیصدا کنید.
اگر هم شرایط مساعد نبود, او را به یک کتابخانه ببرید تا بتواند مطالعه بهتری داشته باشد.
سعی کنید به فرزندان خود یاد دهید که مطالعه را زودتر شروع کنند و از تکنیک های مطالعه مناسب استفاده کنند.
آماده بودن, کمک می‌کند تا در مورد مطالب اعتماد به نفس داشته باشند و در نهایت می‌توانند استرس شان را کنترل کنند.
در صورت نیاز, با کمک هم کتاب یا موضوع درسی را به چند بخش تقسیم کنید و در هر جلسه مطالعه, او را تشویق کنید تا یکی از این بخش ها را مطالعه کند.
نوت برداری
یادداشت برداری از درس و الگوهای ذهنی نیز یکی دیگر از این روش هاست.
یاداشت برداری در حین تدریس و نوشتن نکات مهم می تواند کمک زیادی در مطالعه بهتر کند.
برنامه ریزی مفید
یک روتین و برنامه سالم برای ساعات خواب و غذا تنظیم کنید و طبق آن پیش بروید.
این برنامه ریزی ,برای اینکه دانش آموزان از نظر فیزیکی، ذهنی و عاطفی در بهترین حالت خود قرار بگیرند، ضروری می باشد.
خواب کافی و تغذیه سالم کمک می کند تا انرژی بالایی داشته باشند و قدرت یادگیری و حافظه را تقویت خواهد کرد.
میوه تازه، سبزیجات، غلات، آجیل و پروتئین همه برای مغز و تنظیم سطح انرژی مفید هستند.
مصرف نوشیدنی های انرژی زا را کاهش دهید. به جای آن، آب زیادی به بچه ها بدهید.
دوش گرفتن برای کاهش استرس خیلی مفید است.
عدم مقایسه خود با دیگران
به کودکان خود یاد دهید تا خودشان را با دیگران مقایسه نکنند! این کار فقط باعث پایین آمدن اعتماد به‌نفس آنها و مانع پیشرفتشان خواهد شد.
توانایی انجام همه کارها در همه افراد متفاوت است.
به عنوان مثال, ممکن است برخی دانش آموزان در دروس عملی قوی تر باشند و بعضی از آنها در دروس تئوری.
به آنها یاد دهید که باید خودشان را فقط با خودشان مقایسه کنند.
فقط روند پیشرفت فرزندان خودر را در نظر بگیرید و کاری به پیشرفت دیگران نداشته باشید.
اجتناب از کمال گرایی
به کودکان خود بیاموزید که هیچکس بی عیب و نقص نیست.
همه‌ی ما اشتباه می‌کنیم و این یک مسئله طبیعی است.
اینکه بدانند تمام تلاش خود را کرده‌اند و سخت کار کرده‌اند، بیشتر از همه اهمیت دارد.
بهشان یادآوری کنید که قرار نیست کامل و بی‌نقص باشند.
خودتان نیز سعی کنید تا جایی که می‌توانید تلاش کنید و نتیجه را به تلاش‌های خود واگذار کنید و به فرزندان خود نیز این موارد را یاد دهید.
برای کاهش استرس امتحان در کودکان عادت ها و روش های صحیح مطالعه را رعایت کنید.
سعی کنید به روح و روان بچه ها نیز, وقت اختصاص دهید و به آنها پاداش دهید.
به عنوان مثال , می توانید بعد از یک مطالعه مفید و کاربردی, آنها را کمی بیرون ببرید یا اجازه دهید کمی تلویزیون تماشا کنند یا هر کار و تفریحی که دوست دارند را انجام دهند.
روحیه خوب و بالا, نقش بسیار زیادی در عملکرد ذهن دارد.
روی این موضوع تاکید کنید که طبق برنامه ریزی که انجام داده اید, در ساعت مطالعه,فقط باید به درس و مطالعه خود فکر کنند و روی آنها تمرکز کنند.
اجازه ندهید تا موارد دیگر حواسشان را پرت کنند.
مطالعه گروهی
اگر شرایط مناسب بود, بهتر است با دوستان خود و به صورت گروهی درس بخوانند.
این کار باعث می‌شود که یک بار دیگر با منابع امتحان آشنا شوند، آن را برای یکدیگر توضیح دهند تا بهتر یاد بگیرند و بدانند که دیگران هم شرایطی مشابه آنها را دارند.
مطالعه گروهی, نقش مهمی در کاهش استرس دارد به شرطی که از این فرصت، درست استفاده شود.
استراحت
بین مطالعه , بایدجند دقیقه استراحت کنند و در این مدت زمان کوتاه سعی کنید آنها را تشوبق کنید تا از آب و سایر نوشیدنی های طبیعی استفاده کنند.
همچنین در این زمان کوتاه می توانند به آهنگ مورد علاقه خود گوش دهند و یا با انجام فعالیت هایی مثل تنفس عمیق, ضربان خود را کنترل کنند و به آرامش برسند.
کنترل استرس در جلسه امتحانات
برای کمک به کاهش استرس امتحان در کودکان, هر چیزی که برای امتحان لازم خواهند داشت را با کمک هم و شب قبل امتحان آماده کنید.
بهتر است قبل از رفتن سر جلسه امتحان, یک صبحانه سبک و سالم بخورند تا انرژی شان بیشتر شود.
صحبت کردن با آنها
پدر یا مادر یا هر شخصی که رابطه ای صمیمی و نزدیک با کودک دارند, بهتر است قبل از رفتن به امتحان با او صحبت کنند.
این افراد باید به گونه ای حرف بزنند که استرس کودک را به حداقل برساند.
از افرادی که به شما استرس می دهند دوری کنید. چه در زندگی تحصیلی و چه در زندگی عادی.
فرزندانتان را هم تشویق کنید تا با این افراد زیاد صحبت نکنند.
این افراد سطح انرژی دیگران را پایین خواهند آورد و با حرف های منفی, افکار انسان ها را به هم خواهند ریخت و مانع رشد و پیشرفتشان خواهند شد.
حضور به موقع سر جلسه امتحان
زودتر به کلاس یا محل آزمون بروید؛ چرا که احساس عجله فقط باعث تشدید اضطراب می‌شود.
تمرکز و تنفس
به کودکتان بگویید که قبل از شروع امتحان, چند دقیقه تمرکز کند و نفس عمیق بکشد.
با انجام این کار ضربان قلب شان کاهش خواهد یافت.
همچنین تنفس هایشان آرام و منظم خواهند شد.
به این مورد تاکید کنید که روی سوال را با دقت بخواند و مدت زمان پاسخگویی به هر کدام را بررسی کند.
از او بخواهید تا سعی کند چند دقیقه قبل از اتمام مدت زمان امتحان, سوالات را تمام کند تا فرصت بررسی مجدد و ویرایش آن ها را داشته باشد.
بهتر است ابتدا جواب سوالات راحت تر را بنویسد.
به نمره توجه نکنید و این را به فرزند خود نیز آموزش دهید
یکی از مهمترین دلایلی که باعث ایجاد استرس در دانش آموزان می‌شود، فکر کردن به نتیجه و نمره‌ای است که خواهند گرفت.
به آنها بگویید که اگر به نمره فکر نکنند، عملکرد بهتری در امتحان خواهند داشت.
به امتحان به چشم یک آزمون برای سنجش دانش خود و نوعی معما، فکر کنند.
اگر با این دید امتحان بدهند، بدون شک نتیجه خوبی هم از آن خواهند گرفت.
این را به آنها یاد آوری کنید که فراموش نکن, اگر مطالعه حداکثری و مفیدی داشته باشی, قطعا بهترین نتیجه ها را خواهی گرفت.